Hà Nội với bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa hàng nghìn năm, hệ thống di tích kiến trúc dày đặc đã chọn cho mình một biểu tượng. Khuê Văn Các là biểu tượng đỉnh cao của trí tuệ, là sự khái quát, sự khẳng định chân lý "Hiền tài là nguyên khí của quốc gia", nhìn vào đó, mỗi con người dường như thấy mình cần phải có trách nhiệm trau dồi kiến thức, trí tuệ, văn hóa để gìn giữ, phát huy những giá trị tốt đẹp mà ông cha để lại.
Khuê Văn Các được dựng năm 1805 dưới triều Nguyễn Gia Long, bổ sung vào quần thể kiến trúc Văn Miếu đã có từ thời Lý - Trần - Lê trước đó. Công trình tuy không đồ sộ nhưng tỉ lệ hài hoà, đẹp mắt. Nền hình vuông: 6,80 x 6,80 m, trên đó chỉ có 4 trụ gạch (85 x 85 cm) đỡ kiến trúc tầng hai bằng gỗ, bốn phía có cửa hình tròn lồng trong ô cửa hình vuông với hàng lan can con tiện gọt khắc tinh vi chạy bao quanh. Các con sơn bằng gỗ ở 4 góc đỡ mái ngói ống lợp kiểu "âm - dương", chồng 2 lớp tạo thành 8 mái, nghiêng và phẳng. Kiến trúc nhẹ nhàng, khoáng đạt, rất hoà hợp với phong cảnh thiên nhiên: phía trước có vườn cây, hồ nước "Thiên quang tỉnh", phía sau và 2 cổng phụ hai bên: Bi văn môn và Súc văn môn dẫn vào 2 khu bia tiến sĩ.
Khuê Văn Các là cổng thứ ba của khu di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám, được Tổng trấn Nguyễn Văn Thành cho xây dựng vào năm 1805. Khuê Văn Các được ví như một viên ngọc trong khu di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám và gần đây đã được chọn làm biểu tượng của Thủ đô Hà Nội.
Về ý nghĩa các phần kiến trúc và tên đặt của Khuê Văn Các có thể hiểu như sau: Theo Kinh dịch, những con số lẻ (1,3,5,7,9) thuộc về dương, biểu hiện sự sinh sôi nảy nở và phát triển. Khuê Văn Các có 8 mái là bát quái, có thêm một nóc ở trên là 9. Số 9 là cửu trù, số cực dương. “Khuê Văn” theo cách lý giải truyền thống về thiên thể thì Khuê là tên một ngôi sao trong chòm 28 sao sắp xếp giống hình chữ Văn (của chữ Hán). Trong sách Hiếu kinh có ghi: “Khuê chủ văn chương”- tức Khuê tượng trưng cho Văn Chương. Về sau người ta còn coi “Khuê” là người đứng đầu của quan văn.
Khuê Văn Các cùng với hai cửa phụ là Bí Văn và Súc Văn ở bức tường tiếp giáp với khu vực giếng Thiên Quang và bia Tiến sĩ. Bí Văn, với ý nói văn chương trau chuốt sáng sủa, có sức truyền cảm thuyết phục lòng người. Súc Văn, với ý nói văn chương hàm súc phong phú, có khả năng nuôi dưỡng vẻ đẹp của tâm hồn. Những kiến trúc này xinh xắn, giản dị, tao nhã, cùng với những cây cổ thụ in bóng xuống giếng Thiên Quang (Thiên Quang tỉnh, còn được gọi là Văn Trì) cũng tạo nên bức tranh đầy ý nghĩa. Thiên quang là ánh sáng bầu trời. Đặt tên này cho giếng là có ý rằng con người thu nhận được tinh túy của vũ trụ để soi sáng tri thức, nâng cao phẩm chất, tô đẹp nền nhân văn. Người xưa có quan niệm giếng hình vuông tượng trưng cho đất, cửa tròn gác Khuê Văn tượng trưng cho trời. Tinh hoa của cả trời đất đều được tập trung ở trung tâm văn hóa giáo dục uy nghiêm giữa chốn đế đô này.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét